Πως σχετίζεται η παχυσαρκία με τον θυρεοειδή αδένα

Ποιος είναι ο θυρεοειδής αδένας και ποια η χρησιμότητά του;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ενδοκρινής αδένας στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου. Αποτελείται από δύο λοβούς (δεξιό και αριστερό), οι οποίοι ενώνονται με μια μικρή γέφυρα θυρεοειδούς ιστού που ονομάζεται ισθμός. Οι δύο λοβοί βρίσκονται στις δύο πλευρές της τραχείας. Η χρησιμότητα του θυρεοειδή αδένα έγκειται στο γεγονός ότι παράγει δύο ορμόνες που εκκρίνονται στο αίμα: Τη θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3), αμφότερες απαραίτητες για να λειτουργούν κανονικά όλα τα κύτταρα του σώματος. Εκτός όλων των άλλων λειτουργιών που έχουν, οι ορμόνες αυτές καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μετατρέπει τις θερμίδες σε ενέργεια.

Δυσλειτουργία θυρεοειδούς και σωματικό βάρος

Η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς σχετίζεται με αλλαγές στο σωματικό βάρος και τη σύνθεση, τη θερμοκρασία του σώματος και τη συνολική ενεργειακή δαπάνη και τον μεταβολικό ρυθμό, ανεξάρτητα από τη σωματική δραστηριότητα. Η δυσλειτουργία του θυρεοειδή διακρίνεται συνήθως είτε ως υπερθυρεοειδισμός (υπερλειτουργία) ή υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργία).

Όπως σημειώνει ο Ενδοκρινολόγος Δ. Μπούφας, στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού, εξαιτίας της αύξησης του ρυθμού του μεταβολισμού, ο πάσχων δεν παίρνει βάρος, ωστόσο έρχεται αντιμέτωπος με ταχυπαλμίες, υπερκινητικότητα, κόπωση, τρέμουλο, άγχος, εφίδρωση, εξόφθαλμο κ.ά.. Τέλος και με την πάροδο του χρόνου, ο αδένας εξαντλείται με αποτέλεσμα την εμφάνιση του υποθυρεοειδισμού.

Αντίθετα, στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού ο μεταβολικός ρυθμός φθίνει με αποτέλεσμα τη συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Επιπλέον, ο πάσχων νιώθει πολύ συχνά κούραση, ατονία, υπνηλία, μελαγχολία, έλλειψη ερωτικής διάθεσης και ευαισθησία στο κρύο μεταξύ άλλων. Όσον αφορά τις γυναίκες με υποθυρεοειδισμό, να σημειωθεί πως διαταράσσεται και η έμμηνος ρήση και δημιουργούνται προεμμηνορροϊκά προβλήματα όπως εκνευρισμός, κατάθλιψη, πόνος και πρήξιμο του στήθους, πονοκέφαλοι κ.α..

Αιτίες δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς

Υπάρχουν πολλές αιτίες προβλημάτων του θυρεοειδούς. Μεταξύ των κυριοτέρων συγκαταλέγονται οι εξής:

• Ανωμαλία στο ανοσοποιητικό σύστημα, που βλάπτει τις λειτουργίες του θυρεοειδούς, καθιστώντας τον είτε υπερ- είτε υπο- λειτουργικό, γεγονός που οδηγεί σε άλλα προβλήματα υγείας.
• Επιλόχεια θυρεοειδίτιδα.
• Φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς – π.χ. φάρμακα για τη θεραπεία ακανόνιστου καρδιακού παλμού ή καρκίνου.
• Ανεπάρκεια ιωδίου.

Σχέση παχυσαρκίας με τον θυρεοειδή αδένα

Εύλογα λοιπόν τίθεται το ερώτημα για το πως σχετίζεται η παχυσαρκία με τον θυρεοειδή αδένα; Ο υποθυρεοειδισμός, για την ακρίβεια, είναι αυτός που σχετίζεται με τη μειωμένη θερμογένεση και το μειωμένο μεταβολικό ρυθμό. Μάλιστα, έχει επίσης αποδειχθεί ότι συσχετίζεται με υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και υψηλότερο επιπολασμό της παχυσαρκίας. Υπάρχουν κλινικά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ακόμη και η ήπια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς με τη μορφή του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού συνδέεται με σημαντικές αλλαγές στο σωματικό βάρος και αντιπροσωπεύει παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της παχυσαρκία.

Ο λόγος, για τον οποίο αυξάνεται το βάρος όσων πάσχουν από υποθυρεοειδισμό, είναι αρκετά πολύπλοκος. Φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιπλέον κιλών αποδίδεται στην κατακράτηση υγρών. Μάλιστα, έως και 5 κιλά αποδίδονται στον θυρεοειδή, ανάλογα πάντα με τη σοβαρότητά του.

Από τη στιγμή που ο υποθυρεοειδισμός θα αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια ενδοκρινολόγου, είναι αναμενόμενη μια μικρή πτώση στο βάρος. Όμως και προς αποφυγή παρανόησης, το βάρος δεν εξαρτάται μόνο από τον θυρεοειδή, επομένως ούτε και η απώλεια αυτού. Είναι γεγονός, πως μετά την επιτυχημένη θεραπεία και εφόσον τα ορμονικά επίπεδα φτάσουν και πάλι τα φυσιολογικά επίπεδα, η αυξομείωση του βάρους είναι η όμοια με εκείνη των ατόμων που δεν έχουν προβλήματα θυρεοειδή.

Διάγνωση & Θεραπεία

Η αρχή της διάγνωσης γίνεται με τον ιατρό να εξετάζει τον θυρεοειδή και να αναζητά αλλοιώσεις όπως ξηρό δέρμα, πρήξιμο, πιο αργά αντανακλαστικά και πιο αργό καρδιακό ρυθμό. Στη συνέχεια διενεργείται αιματολογικός έλεγχος και η δοκιμές T4 και TSH (ορμόνη διέγερσης θυρεοειδούς). Αναλόγως τα αποτελέσματα, θα αποφασιστεί και επιπλέον έλεγχος.

Ο υποθυρεοειδισμός δεν θεραπεύεται, αλλά μπορεί να ελεγχθεί πλήρως με φαρμακευτική αγωγή. Αντιμετωπίζεται αντικαθιστώντας την ποσότητα της ορμόνης που ο εκάστοτε θυρεοειδής δεν μπορεί πλέον να παράγει, έτσι ώστε να επανέλθουν τα επίπεδα T4 στα φυσιολογικά επίπεδα. Έτσι, ακόμα κι αν ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά, η αντικατάσταση Τ4 μπορεί να αποκαταστήσει τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών του σώματος και συνεπώς τη λειτουργία του. Τα χάπια θυροξίνης περιέχουν ορμόνη ακριβώς όπως η Τ4 που παράγει ο ίδιος ο θυρεοειδής αδένας.

Ο Δ. Μπούφας είναι Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος και διατηρεί ιδιωτικό Ενδοκρινολογικό-Διαβητολογικό ιατρείο στο Παλαιό Φάληρο. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στην Ενδοκρινολογία, γεγονός που τον καθιστά ιδανικό στο να αντιμετωπίσει όλη τη γκάμα των σχετικών περιστατικών. Στόχος του είναι το εξιδανικευμένο πλάνο θεραπείας και η άμεση αποκατάσταση εκάστοτε ασθενούς.